Từ góc độ khoa học:”tình yêu sét đánh” là gì và có hay không?
Từ những tác phẩm thơ ca hay phim ảnh, có thể dễ dàng tin rằng hai người lạ có thể yêu lần đầu tiên họ gặp nhau. Nhưng liệu rằng tình yêu từ cái nhìn đầu tiên có thật sự tồn tại không? Nhân dịp ngày lễ Valentine, hãy cùng Techie lý giải điều này và tìm hiểu xem tình yêu sét đánh là gì trên góc nhìn nghiên cứu khoa học nhé!
Có rất nhiều điều diễn ra về mặt sinh lý ở giai đoạn đầu của một mối quan hệ lãng mạn – làm người ta lầm tưởng rằng đó là tình yêu. Chẳng hạn, não bộ sẽ xuất hiện một dòng hormone tương ứng với các hành vi gây nghiện. Tuy nhiên, một số nhà nghiên cứu cho rằng, tình yêu từ cái nhìn đầu tiên chỉ là ham muốn và tình yêu thực sự là cái đến sau đó, khi mối quan hệ bền chặt giữa hai bên chính thức được thiết lập.
Tình yêu sét đánh là gì? Câu chuyện con tim, vấn đề của não
Trước hết, tình yêu là gì?
Theo định nghĩa của từ điển Merriam-Webster, tình yêu là “sự rung cảm mạnh mẽ đối với một mối quan hệ thân thích hoặc mối quan hệ cá nhân khác”. Trong khi đó, theo các nhà khoa học từ Đại học Rutgers, New Jersey, tình yêu được chia thành 3 loại: ham muốn (lust), say đắm (attraction) và gắn bó (attachment).
Sự ham muốn, say đắm, gắn bó kết nối và củng cố lẫn nhau. Tuy nhiên, chúng là những quá trình riêng biệt trong não bộ. Trong khi các hormone testosterone và estrogen bị điều khiển bởi Amygdala (hạch hạnh nhân – là khu vực xử lý cảm xúc của não bộ) chịu trách nhiệm cho sự ham muốn; sự say đắm được xác định bởi các hạt nhân Accumbens và vùng dưới đồi (ventral tegmental area). Các chất truyền dẫn thần kinh dopamine, noradrenaline và cortisol đều tham gia khi chúng ta cảm thấy bị thu hút bởi ai đó. Còn khi nói đến sự gắn kết, các hormone oxytocin và vasopressin đóng vai trò quyết định.
Vì vậy, từ ánh nhìn ban đầu và có cảm tình đối với ai đó, có thể hiểu là tình yêu sét đánh là gì. Tuy nhiên, có lẽ những biểu hiện trên không phải là tình yêu. Lý giải điều này – theo tiến sỹ Deborah Lee – là vì tình yêu cần thời gian phát triển, khi chúng ta bắt đầu yêu cả tâm trí, giá trị và kỹ năng của người khác. Tình yêu đích thực không chỉ đơn thuần là sự say đắm và hấp dẫn về thể xác.
Còn theo nhà tâm lý học lâm sàng Eric Ryden, khi nói đến tình yêu từ cái nhìn đầu tiên, khả năng cao nó thiên về sự ham muốn. “Nếu một người đang tìm kiếm một đối tác lâu dài, tình yêu từ cái nhìn đầu tiên không phải là một dấu hiệu cho thấy bạn đã tìm thấy đúng. Nó có liên quan đến sự hấp dẫn thể xác và dục vọng hơn là tình yêu lãng mạn lâu dài.”
Tình yêu sét đánh là gì? và Phản ứng hóa học của tình yêu
Rất nhiều điều mà chúng ta coi là tình yêu và những rung động đầu tiên được cho là tình yêu sét đánh. Thực chất là một hỗn hợp hormone được não bộ tiết ra để mang lại cho hệ thần kinh cảm giác vui thú và an toàn. Theo Ryden, tình yêu ảnh hưởng đến cả tâm trí và cơ thể theo cách đầy kịch tính.
Song song với trạng thái hưng phấn và những suy nghĩ ám ảnh, có sự gia tăng tiết ra các hormone hạnh phúc – với chủ yếu là dopanime (loại hormone liên kết đến phần thưởng và niềm vui) và oxytocin – (còn được gọi là hormone tình yêu vì nó có liên quan đến cảm giác ấm áp, tình yêu và sự tin tưởng.) Các hormone này có xu hướng cao hơn trong giai đoạn gắn bó, thay vì ham muốn hoặc hấp dẫn ban đầu.
Ký ức bị bẻ cong
Theo một nghiên cứu được công bố vào năm 2012, ký ức của một người có thể bị thay đổi, phụ thuộc vào trạng thái cảm xúc khi họ hồi tưởng. Và khi người ta tiếp tục nhớ về ký ức tương tự, nó có thể bị “bẻ cong” từ lần hồi tưởng trước đó. Do đó, nhận thức về một người và cách chúng ta cảm nhận về họ lúc ban đầu có thể bị bóp méo bởi cảm xúc hiện tại mà ta dành cho họ. Dẫn đến trường hợp, nhiều người có thể nghĩ đấy là tình yêu từ cái nhìn đầu tiên. Song thực tế, không phải vậy!
Thêm vào đó, nhận thức của chúng ta về người yêu/bạn đời của mình cũng dễ bị ảnh hưởng bởi yếu tố thiên vị, do một hiện tượng gọi là “ảo tưởng tích cực”(positive illusion). Ảo tưởng tích cực cũng có thể đánh lừa mọi người rằng họ đã yêu từ cái nhìn đầu tiên. Nhưng sự thật là họ đã mất nhiều thời gian hơn để đi đến cái gọi là tình yêu đích thực.
Kết luận:
Nói chung, qua bài viết chúng ta đã hiểu được tình yêu sét đánh là gì và cách mà hệ thần kinh và các hormone trong cơ thể chúng ta hoạt động vô cùng chồng chéo, phức tạp. Tương tự, tình yêu cũng vậy. Một khi yêu, người ta có thể diễn giải tình cảm theo mọi cách mà mình muốn. Dù có hay không tình yêu sét đánh, xin được khép lại bằng câu nói: “Cuộc sống không thể thiếu tình yêu” (Trịnh Công Sơn).