Chính phủ số là gì? Sự khác biệt giữa chính phủ điện tử và chính phủ số

Ngày nay, với xu hướng trực tuyến hóa trong mọi lĩnh vực và giao dịch, chính phủ cũng mang đến những cải tiến tích cực trong cách chúng ta sống và làm việc.Chính phủ số không chỉ đơn giản là việc chuyển đổi hồ sơ và biểu mẫu sang phiên bản điện tử; nó còn liên quan đến việc sử dụng công nghệ thông tin và truyền thông để tạo ra một hệ thống chính trị và quản lý hiệu quả. Trong bài viết này, cùng Techie tìm hiểu rõ hơn về chính phủ số là gì và những thay đổi tích cực mà nó mang đến trong từng hoạt động hằng ngày của người dân.

Chính phủ số là gì?

Chính phủ số là quá trình chuyển đổi toàn bộ hoạt động chính phủ lên môi trường số để để nâng cao hiệu suất, sự tiện lợi trong tương tác giữa chính phủ và công dân. Hệ thống hoạt động của chính phủ số được thiết kế và thực hiện dựa trên việc sử dụng dữ liệu, tương tự công nghệ số.

Chính phủ số tập trung vào việc sử dụng dữ liệu để đưa ra quyết định, thay đổi cách mà các cơ quan chính phủ hoạt động, dựa trên việc thay thế việc sử dụng báo cáo trên giấy bằng việc sử dụng dữ liệu được phân tích và tổng hợp từ nhiều nguồn khác nhau. Điều này liên quan đến việc kết nối và chia sẻ thông tin giữa các cơ quan chính phủ, giúp người dân chỉ phải cung cấp thông tin một lần và cho phép doanh nghiệp sử dụng dữ liệu này để cung cấp các dịch vụ mới.

Sự khác biệt giữa chính phủ số và chính phủ điện tử?

Trên thực tế, Chính phủ điện tử và Chính phủ số vẫn tồn tại những nét đặc trưng khác biệt:

• Chính phủ điện tử: Chính phủ điện tử tập trung vào dịch vụ công trực tuyến chủ yếu dùng công nghệ thông tin (CNTT). hiệu quả của chính phủ điện tử được đo lường bằng số lượng dịch vụ hành chính đã thực hiện trực tuyến.
• Chính phủ số: Chính phủ số chuyển mọi hoạt động của chính phủ lên môi trường số, đổi mới phương thức và tăng tốc cung cấp dịch vụ công thông qua công nghệ hiện đại. Chính phủ số là dùng công nghệ số, nhất là công nghệ của cách mạng công nghiệp 4.0. Với hình thức này, hiệu quả sẽ được đo lường thông qua số lượng dịch vụ hành chính công giảm đi, số lượng dịch vụ công mới mang tính sáng tạo phục vụ được cho xã hội tăng lên.

Các công nghệ chính để hỗ trợ chuyển đổi chính phủ số là gì?

Một số công nghệ phổ biến nhất góp phần vào chuyển đổi kỹ thuật số có thể kể đến là:

• Nền tảng công nghệ chính phủ kỹ thuật số: Tập hợp các khả năng xuyên suốt và tích hợp theo chiều ngang nhằm điều phối các dịch vụ của chính phủ trên nhiều lĩnh vực, chẳng hạn như trải nghiệm của người dân, hệ sinh thái, IOT (internet vạn vật), hệ thống và phân tích CNTT.
• Danh tính công dân kỹ thuật số: Hỗ trợ xác thực trực tuyến trong các tương tác với chính phủ và ngày càng tăng giữa các ngành và khu vực pháp lý, vượt qua các rào cản nhận dạng trước đây.
• Điện toán đám mây lai: Một hoặc nhiều dịch vụ đám mây công cộng và riêng tư hoạt động như những thực thể riêng biệt nhưng tích hợp, mang đến sự kết hợp giữa tối ưu hóa chi phí, tính linh hoạt và khả năng mở rộng của đám mây công cộng với khả năng kiểm soát và tuân thủ đặc trưng của đám mây riêng.
• Chia sẻ dữ liệu: Trong toàn bộ chính phủ tận dụng nhiều nguồn dữ liệu để tạo ra giá trị mới và đạt được kết quả được cải thiện. Điều này đòi hỏi các cơ quan chính phủ phải sẵn sàng công bố dữ liệu và có thể phân tích dữ liệu đó thông qua cách tiếp cận có hệ thống và có thể mở rộng để tái sử dụng dữ liệu và đổi mới dịch vụ.

Ai chịu trách nhiệm chuyển đổi chính phủ kỹ thuật số?

Nhiều nhà lãnh đạo chính phủ nghĩ rằng “kỹ thuật số” có nghĩa là có nhiều công nghệ hơn và giao cho CIO (Giám đốc Thông tin) thực hiện. Nếu điều đó không hiệu quả, họ sẽ bổ nhiệm các Giám đốc Kỹ thuật số (CDO) hoặc Giám đốc Trải nghiệm (CXO) để thúc đẩy cách thức chính phủ thực hiện. C-Suite đóng vai trò quan trọng trong chuyển đổi kỹ thuật họ, họ là người đưa ra những cái nhìn mang tính chuyên môn và quyết định đến hiệu quả của toàn bộ quá trình:

• Giám đốc Thông tin (CIO): người chịu trách nhiệm hỗ trợ công nghệ.
• Giám đốc Kỹ thuật số (CDO): người chịu trách nhiệm chính về ý tưởng.
• Lãnh đạo các đơn vị sứ mệnh: người chịu trách nhiệm cung cấp kỹ thuật số cho dịch vụ của cơ quan họ.
• Khung quản trị: giúp xác định vị trí nào chịu trách nhiệm về các khía cạnh khác nhau của chương trình chuyển đổi kỹ thuật số, xem xét ai cần được tư vấn và cung cấp thông tin.

Sự chuyển đổi và tối ưu hóa chính phủ số đòi hỏi phải bắt đầu từ sự thay đổi quy trình kinh doanh thường xuyên và xuyên suốt qua các hoạt động của tổ chức. Rất nhiều chính phủ đã thất bại vì không sớm biết được điều này, đây không phải là vấn đề về CNTT, đó là sự thiếu hiểu biết sâu sắc và tham vọng của một nhà lãnh đạo chính phủ.

Các yếu tố quyết định thành công của quá trình chuyển đổi chính phủ số?

Dưới đây là những yếu tố tiêu biểu được được rút ra sau thành công về mặt kỹ thuật số của các chính phủ tiêu biểu:

• Thiết kế lại các quy trình từ đầu đến cuối hiện có, tạo ra các dịch vụ hoặc cách thức hỗ trợ kỹ thuật số mới để mang lại giá trị và tự động hóa các phần của quy trình từ đầu đến cuối để chuyển đổi trải nghiệm của người dân.
• Sử dụng các số liệu kỹ thuật số đã được tính toán rõ ràng để đo lường mức độ trưởng thành và tác động kỹ thuật số.
• Áp dụng các phương pháp hiện đại, chẳng hạn như nghiên cứu người dùng, thiết kế lấy con người làm trung tâm, đồng sáng tạo, lập bản đồ hành trình và sự kiện cuộc sống.
• Triển khai và áp dụng các công nghệ và nền tảng phổ biến như giải pháp nhận dạng kỹ thuật số, nền tảng tích hợp, công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) và tự động hóa quy trình bằng robot (RPA).

Lợi ích của chính phủ số là gì?

Mục tiêu chính của chính phủ số là giúp tăng tính tiếp cận thông tin, sự tiện lợi và mang đến trải nghiệm tốt hơn cho người dân. Ngoài ra, chính phủ số cũng đem đến rất nhiều lợi ích tối ưu khác cho người dân và những bên liên quan:

• Tăng hiệu quả và năng suất: Việc có một nguồn thông tin chính xác duy nhất và sự giám sát rõ ràng các tài liệu và dữ liệu có thể tiết kiệm rất nhiều thời gian của việc tìm kiếm và cập nhật thông tin. Tự động hóa quản lý tài liệu cũng có thể giúp loại bỏ các nhiệm vụ lặp đi lặp lại và hợp lý hóa quy trình công việc, loại bỏ nhu cầu về những việc như nhập dữ liệu thủ công.
• Cộng tác dễ dàng hơn: Tất cả mọi người đều có thể truy cập tài liệu và dữ liệu (với sự ủy quyền chính xác), mọi bộ phận đều có phiên bản mới nhất và dữ liệu chính xác nhất. Điều này làm giảm khả năng thông tin lỗi thời được đưa vào báo cáo hoặc các chi tiết sai được lưu giữ và sao chép giữa các phòng ban.
• Ra quyết định tốt hơn thông qua thông tin chuyên sâu dựa trên dữ liệu: Quyền truy cập vào tài liệu và dữ liệu theo thời gian thực có nghĩa là bạn luôn có phiên bản mới nhất. Ngoài ra, nhân viên phụ trách hồ sơ có thể sử dụng thiết bị di động để kiểm tra và cập nhật thông tin, đảm bảo dữ liệu không chỉ được lưu trữ rồi quên đi mà nó còn được sử dụng tích cực để đưa ra quyết định tốt hơn ở mọi cấp độ.
• Các dịch vụ công năng động và đáp ứng tốt hơn: Việc chỉ áp dụng công nghệ mới không tạo nên chuyển đổi kỹ thuật số. Để chuyển đổi thành công, nó đòi hỏi một sự thay đổi văn hóa sâu sắc hơn. Với sự tham gia của mọi người, công nghệ kỹ thuật số có thể giúp các tổ chức thuộc mọi loại hình trở nên linh hoạt hơn, giúp họ có khả năng thích ứng tốt hơn với những ưu tiên đang thay đổi và nhu cầu của người dân.

Những thách thức chính đối với chính phủ số là gì?

Các chương trình chuyển đổi số của chính phủ vẫn phải đối mặt với một số thách thức đáng kể , bao gồm:

• Văn hóa ngại rủi ro: Các chính phủ đặc biệt nhạy cảm với rủi ro, các nhà điều hành luôn sợ thất bại. Lực lượng lao động tuyến đầu tập trung vào việc cung cấp dịch vụ cũng có thể không thích thay đổi vì họ không nhận thấy bất kỳ lợi ích nào trong việc thay đổi các phương pháp đã được chứng minh của mình.
• Kinh phí: Kinh phí hạn hẹp và gặp nhiều khó khăn trong tài trợ cũng là nguyên nhân cho những quyết định thiếu chính xác và tính rủi ro của chiến lược. Việc chi tiêu cho công nghệ luôn đòi hỏi một nguồn chi phí rất lớn và điều này cần đảm bảo từ sự chuẩn bị lâu dài.
• Khoảng cách kỹ năng kỹ thuật số: Năng lực chuyên môn cốt lõi trong các lĩnh vực như kiến ​​trúc doanh nghiệp, an ninh mạng, đám mây, phân tích và thiết kế trải nghiệm kỹ thuật số là rất quan trọng để các chương trình chuyển đổi kỹ thuật số thành công nhưng chính phủ thường có xu hướng thiếu hụt.
• Cung cấp nguồn lực: Việc thiếu khả năng tiếp cận kịp thời với các nguồn lực chuyên môn trong nhiều lĩnh vực dẫn đến việc ra quyết định chậm chạp, thách thức về văn hóa và sự thiếu khéo léo về kỹ thuật số ở cấp điều hành.

Mục tiêu của Việt Nam trong chuyển đổi chính phủ số

• Xây dựng dữ liệu có phạm vi toàn quốc để phục vụ phát triển kinh tế – xã hội, ưu tiên dữ liệu trong các lĩnh vực quan trọng như: hạ tầng không gian địa lý, bảo hiểm, y tế, an sinh xã hội, tài chính, căn cước, hộ tịch, giáo dục, xuất nhập khẩu…Triển khai Trung tâm dữ liệu chuyên nghiệp cho Chính phủ số, sử dụng công nghệ điện toán đám mây và kết nối với nền tảng điện toán đám mây Chính phủ.
• Phát triển dịch vụ công trực tuyến dựa trên nhu cầu của người dân, tận dụng công nghệ để cắt giảm dịch vụ không cần thiết, sử dụng trí tuệ nhân tạo, và khuyến khích người dân tiết kiệm thời gian và chi phí trong thủ tục hành chính trực tuyến.
• Phát triển các dịch vụ đô thị thông minh phù hợp điều kiện, nhu cầu để giải quyết các vấn đề nổi cộm như như tắc nghẽn giao thông, ô nhiễm môi trường…

Kết luận

Chính phủ số là một hướng đi tất yếu của bất kỳ quốc gia nào, tận dụng khả năng vượt trội của công nghệ để phục vụ cộng đồng một cách hiệu quả hơn. Nó là một công cụ mạnh mẽ giúp tạo ra một xã hội công bằng, phát triển bền vững và mang đến những cơ hội mới cho tất cả mọi người. Chính phủ số không chỉ đòi hỏi sự cam kết và đầu tư từ phía chính quyền, mà còn đòi hỏi sự hợp tác của người dân để đảm bảo rằng cuộc cách mạng này thực sự mang lại lợi ích cho toàn bộ xã hội.

>> Xem thêm: Chữ ký số là gì? Một số phần mềm phổ biến cung cấp chữ ký số