Chúng ta của 10 năm sau – Khi AI vượt mặt con người!

Khi trí tuệ nhân tạo (AI) đạt đến trình độ ổn định và vượt xa năng lực của con người, cuộc sống của chúng ta sẽ rẽ hướng theo cách chưa từng có. Viễn cảnh AI này có thể đến sau vài năm nữa, hoặc có thể cần nhiều thời gian hơn. Nhưng dù sớm hay muộn, đây chính là thực tại mà chúng ta sẽ đối mặt. Khám phá ngay cùng Techie!

Y tế – Khi AI đóng vai trò tuyến đầu trong chăm sóc sức khỏe

Hãy tưởng tượng một sáng sớm bạn thức dậy và cảm thấy mệt mỏi trong người. Bạn sẽ không còn phải đến bệnh viện lấy số xếp hàng hay gọi điện cho lễ tân để sắp xếp lịch khám – thay vào đó – bạn sẽ liên hệ trực tiếp với “bác sĩ AI” để trình bày các triệu chứng. Hệ thống này sẽ ngay lập tức đối chiếu thông tin với bệnh sử cá nhân và đưa ra chẩn đoán sơ bộ. Lúc này, các bác sĩ bằng xương bằng thịt chỉ đóng vai trò là người ra quyết định cuối cùng dựa trên các phương án mà AI đề xuất.

Ngay cả trong những buổi thăm khám trực tiếp, một trợ lý AI sẽ “lắng nghe” ở chế độ nền, phân tích dữ liệu bệnh nhân và đối chiếu với hàng ngàn nghiên cứu y khoa mới nhất. Quả thật là một khối lượng kiến thức khổng lồ một bộ não con người không bao giờ “tiêu hóa” hết nổi. Trợ lý AI lúc này đóng vai trò như một người hội chẩn thứ hai, giúp bác sĩ có cái nhìn sâu sắc nhất trước khi kê đơn.

Mà có lẽ con người sẽ sớm thích nghi với điều này. Bằng chứng là trong một cuộc thăm dò của Ipsos vào tháng 10/2025, 38% người dân ủng hộ việc dùng AI để tăng tốc độ phân loại bệnh nhân, dù 52% vẫn thích tương tác với con người vì yếu tố niềm tin. Trong tương lai, việc tầm soát sức khỏe sẽ cực kỳ tinh vi: dữ liệu từ thiết bị đeo tay, chế độ ăn uống, thậm chí là các thiết bị vệ sinh thông minh (phân tích chất thải) sẽ được gửi thẳng cho bác sĩ. Thuốc men cũng sẽ được “may đo” chính xác cho từng cơ thể.

Nếu mọi thứ vận hành trơn tru, bệnh tật sẽ được phát hiện sớm hơn và thuốc men được kê đơn chính xác hơn. Tuy nhiên, sự kết hợp giữa một AI và một bác sĩ con người cũng tạo ra một căng thẳng mới: những bác sĩ giỏi nhất sẽ là những người thành thạo nhất trong việc diễn giải đầu ra của AI. Các trường y sẽ thay đổi chương trình đào tạo, tập trung nhiều hơn vào việc quản lý “bác sĩ AI”, còn giới chính trị phải vật lộn với câu hỏi làm thế nào để cải tổ quy định và đạo đức y khoa.

Tư pháp – Viễn cảnh AI bước lên bục tranh tụng

Hệ thống tư pháp ngày càng có sự hỗ trợ của AI nhiều hơn, dù vẫn làm dấy lên không ít lo ngại về sự tiếp quản của nó.

Trước mỗi phiên tòa, các luật sư đã biết cách giao phần việc nặng nhọc cho AI, cụ thể như tìm án lệ, xây dựng lập luận. Hệ thống AI này sẽ đề xuất chiến lược tối ưu để luật sư tranh tụng trình bày trước tòa.

Đúng là AI đã từng bị “bóc phốt” bịa ra án lệ trong những phiên tòa trước đây. Tuy nhiên với hệ thống AGI mới, vững chắc hơn, nó có thể nén khối lượng công việc của nhiều ngày xuống chỉ còn vài giờ, đủ để con người có thời gian rà soát toàn bộ luận cứ của AI trước khi chuyển cho luật sư tranh tụng.

Đáng chú ý hơn, trước áp lực tồn đọng hồ sơ tại tòa án, người ta bắt đầu thử nghiệm để AI thay thế cả luật sư tranh tụng. Những cuộc tranh luận đối kháng giữa hai AI trước sự chứng kiến của thẩm phán và bồi thẩm đoàn là con người đã mang lại kết quả đầy kinh ngạc: tốc độ nhanh hơn và án phí rẻ hơn đáng kể.

Nhưng chẳng bao lâu sau, nhiều vụ oan sai bắt đầu xuất hiện. Các nhà hoạt động nhân quyền bắt đầu lên tiếng đòi hỏi sự minh bạch về thuật toán và những định kiến tiềm ẩn của “luật sư AI”. Chính phủ và các tập đoàn hiện phải duy trì một đội ngũ giám sát liên tục các hệ thống tự vận hành này, điều động những “AI tốt” để săn lùng và ngăn chặn những “AI xấu” có hành vi nguy hiểm.

Nông nghiệp: Dữ liệu phủ kín cánh đồng

Công việc thường ngày của người nông dân như kiểm tra sức khỏe vật nuôi, cây trồng đến máy móc – vốn chiếm trọn thời gian từ rạng sáng đến tối mịt, nay đã trở nên nhẹ nhàng hơn nhiều. Với camera và cảm biến gắn trên cây, chuồng trại, cột hàng rào và các robot di động, mỗi trang trại tạo ra dòng dữ liệu khổng lồ nhằm nâng cao năng suất.

Ngay từ năm 2025, các mô hình AI đã có thể phát hiện bò bị nhiễm trùng sớm thông qua những thay đổi nhỏ trong hành vi xã hội của chúng. Ở năm 2035, với dữ liệu từ hàng triệu trang trại toàn cầu, AGI không chỉ tư vấn nên trồng cây gì, vào lúc nào mà còn hướng dẫn cách xây dựng hệ sinh thái bền vững, cải thiện sức khỏe của đất. Những robot chạy bằng AGI sẽ len lỏi trên các cánh đồng để diệt cỏ dại, giúp giảm thiểu đáng kể việc sử dụng hóa chất độc hại.

Công việc: từ 40 rút ngắn còn 15 giờ/tuần?

AGI sẽ biến đổi hoàn toàn khái niệm đi làm, giúp hàng triệu lao động trí thức hoàn thành công việc nhanh chóng để tận hưởng cuộc sống.

Ở giai đoạn đầu của kỷ nguyên AGI, chỉ có một nhóm ít công việc bị thay thế hoàn toàn bởi tự động hóa, còn lại phần lớn vẫn tiếp tục làm việc. Chúng ta vẫn giữ quy chuẩn mỗi tuần làm việc 40 giờ, chỉ là hoàn thành được nhiều việc hơn.

Tại nơi làm việc, AI sẽ đóng vai trò như một “người bạn đồng hành” hoặc một huấn luyện viên trong các cuộc họp. Nó có thể khẽ nhắc bạn: “Hãy nhẹ nhàng với đồng nghiệp kia một chút, họ có vẻ đang hơi stress đấy”. Ngay khi cuộc họp kết thúc, AI đã chuẩn bị sẵn danh sách các bước cần làm, đưa chúng vào kế hoạch dự án và chuẩn bị sẵn mọi tài liệu, bảng tính trên bàn làm việc của bạn.

Nền kinh tế được tăng cường bởi AI có thể tăng trưởng mạnh mẽ. Nhưng chẳng bao lâu sau, con người nhận ra rằng họ có thể làm việc ít hơn. Tuần làm việc 15 giờ – điều mà nhà kinh tế học John Maynard Keynes từng dự đoán vào năm 1930 rằng sẽ xảy ra trước năm 2030 – cuối cùng trở thành hiện thực. Thời gian rảnh không còn chỉ để nghỉ ngơi mà chuyển sang hoạt động sáng tạo, giao tiếp người với người, và chăm sóc con cái hoặc người thân cao tuổi, theo các học giả.

Tuy nhiên, sự dư thừa thời gian cũng tạo ra một vấn đề mới: Sự buồn chán diện rộng. Một thế hệ vốn đã quen với nhịp làm việc “9 đến 5” và tìm thấy niềm vui từ những việc như lập bảng tính hay viết báo cáo, nay cảm thấy mất phương hướng khi những việc đó đã bị tự động hóa. Trong khi một số người tận hưởng cuộc sống như những “người nghỉ hưu hạnh phúc”, thì số khác lại phải đối mặt với các vấn đề về sức khỏe tâm thần do thiếu đi cảm giác được làm việc có ích.

Câu hỏi đặt ra là: liệu chúng ta đã sẵn sàng để thích nghi với viễn cảnh AI này chưa?

>>Xem thêm: Điều AI không biết: tri thức bản địa và nguy cơ sụp đổ trên toàn cầu