Vì sao ô tô điện khiến nhiều người bị say xe hơn?
Xe điện ngày càng phổ biến trên toàn cầu, nhưng đi kèm với đó là một hiện tượng gây ngạc nhiên: nhiều người cảm thấy say xe hơn khi ngồi trên ô tô điện so với xe chạy xăng hoặc dầu. Lý do vì đâu? Cùng Techie tìm hiểu ngay sau đây!
Xu hướng say xe điện ngày càng tăng
Trong năm 2024, 22% lượng xe bán ra trên toàn thế giới là xe điện – tăng so với 18% của năm 2023. Song song với sự phổ biến đó là hàng loạt chia sẻ trên mạng xã hội về cảm giác chóng mặt, buồn nôn khi ngồi trong xe điện, đặc biệt ở ghế phụ hoặc hàng ghế sau.
Theo lý giải từ một số nghiên cứu, một trong những nguyên nhân dẫn đến vấn đề say xe điện là sự thiếu tín hiệu quen thuộc từ động cơ. Dù xe điện đang dần chiếm lĩnh thị trường, xe động cơ đốt trong vẫn chiếm ưu thế. Người dùng đã có nhiều năm quen thuộc với các dấu hiệu vận hành của xe xăng, nên não bộ họ cũng đã thích nghi với các tín hiệu đặc trưng. Ví dụ, khi đã quen nghe tiếng gầm máy, não sẽ hiểu rằng xe sắp tăng tốc. Trong khi đó, động cơ điện lại hoạt động êm ái, gần như không phát ra tiếng động nào báo trước sự thay đổi vận tốc.
Say xe xảy ra khi các tín hiệu từ mắt, tai trong (cân bằng) và cơ thể truyền về não không khớp với nhau. Khi não dự đoán một chuyển động, nhưng lại cảm nhận một chuyển động khác hoàn toàn, nó coi đó là “xung đột” – và phản ứng tự vệ là tạo cảm giác buồn nôn, chóng mặt, vã mồ hôi. Người lái xe ít khi bị say vì họ là người kiểm soát chuyển động, họ biết khi nào sẽ rẽ, phanh hay tăng tốc. Trong khi đó, người ngồi ghế sau chỉ là “nạn nhân” thụ động.
Các yếu tố kỹ thuật đặc trưng của xe điện góp phần gây say
Bên cạnh yếu tố quen thuộc, nghiên cứu đã phát hiện mối liên hệ giữa các đặc điểm kỹ thuật phổ biến trên xe điện và tình trạng say xe. Một nghiên cứu năm 2024 kết luận rằng có sự tương quan rõ rệt giữa độ rung của ghế trên xe điện và mức độ nghiêm trọng của triệu chứng say xe. Một nghiên cứu khác vào năm 2020 cũng chỉ ra rằng việc thiếu âm thanh động cơ có thể là một nguyên nhân khiến người ngồi xe điện dễ cảm thấy buồn nôn hơn.
“Di chuyển trong xe điện là một môi trường chuyển động hoàn toàn mới đối với não. Khi chưa có kinh nghiệm trước đó, não cần thời gian để học cách thích nghi,” William Emond – nghiên cứu sinh tiến sĩ chuyên về chứng say xe tại Đại học Công nghệ Belfort Montbéliard (Pháp) cho biết. “Khi gặp môi trường chuyển động mới, não bộ phải tự làm quen lại vì không có kinh nghiệm trước đó để làm cơ sở tham chiếu. Đây cũng là lý do gần như ai cũng bị say khi lần đầu trải nghiệm môi trường không trọng lực,” Emond nói thêm.
Khi tỷ lệ sở hữu xe điện ngày càng tăng, một số nhà nghiên cứu đã bắt đầu tìm giải pháp cho triệu chứng buồn nôn đặc thù của xe điện. Nhiều nghiên cứu đề xuất rằng có thể giảm tình trạng say xe trên xe điện tự lái bằng cách sử dụng tín hiệu thị giác (như màn hình tương tác, ánh sáng xung quanh) hoặc tín hiệu rung… nhằm giúp não bộ người ngồi đoán trước chuyển động sắp xảy ra, từ đó làm giảm cảm giác khó chịu khi xe đổi hướng hoặc giảm tốc.
>>Xem thêm: E-tattoo: Hình xăm điện tử giúp đo lường căng thẳng tinh thần