Vì sao những chuyến bay trong tương lai có thể sẽ rung lắc nhiều hơn?

Nếu gần đây bạn cảm thấy những chuyến bay ngày càng rung lắc dữ dội hơn, đó không phải là cảm giác nhất thời. Một nghiên cứu mới đây cho thấy: biến đổi khí hậu đang khiến hiện tượng nhiễu loạn không khí tăng mạnh và điều đó có thể khiến những chuyến bay trong tương lai trở nên “gập ghềnh” hơn bao giờ hết. Cùng Techie tìm hiểu nhé!

Theo Giáo sư Paul Williams – nhà khoa học khí quyển tại Đại học Reading (Anh), hiện tượng nhiễu loạn không khí trong điều kiện trời quang (clear-air turbulence) đang ngày một gia tăng và có thể tăng gấp 4 lần trong vài thập kỷ tới.

Nhiễu loạn không khí trong điều kiện trời quang là gì?

Không giống như những cơn rung lắc thường thấy khi máy bay đi qua mây dông hay thời tiết xấu, nhiễu loạn trời quang xảy ra ngay cả khi bầu trời hoàn toàn trong xanh. Điều này khiến phi hành đoàn gần như không thể phát hiện trước bằng mắt thường hay thiết bị radar.

Nguyên nhân chủ yếu là do các dòng tia (jet stream) – những luồng không khí mạnh di chuyển ở độ cao từ 9 đến 13 km. Khi không khí nóng gặp không khí lạnh, các dòng tia được hình thành và cuộn xoáy tạo ra lực ma sát lớn giữa các lớp khí có tốc độ khác nhau. Lực này gây ra các rung lắc bất ngờ mà phi công không thể dự đoán trước như với nhiễu loạn thông thường.

Biến đổi khí hậu 

Nghiên cứu của Giáo sư Williams chỉ ra rằng, từ những năm 1970 đến nay, mức độ nhiễu loạn nghiêm trọng đã tăng tới 55%. Nguyên nhân chính là do sự gia tăng hiện tượng “đứt gió theo chiều dọc” (vertical wind shear) bên trong các dòng tia. Đây là hiện tượng khi hai luồng không khí gần nhau di chuyển với tốc độ rất khác biệt, khiến bầu khí quyển trở nên hỗn loạn.

Sự nóng lên toàn cầu – đặc biệt là ở các khu vực gần cực – đang khiến dòng tia trở nên bất ổn và khó dự đoán hơn. Điều này dẫn đến ngày càng nhiều “điểm nhiễu loạn” xuất hiện trên các tuyến bay quốc tế, đặc biệt là các đường bay xuyên Đại Tây Dương.

Nếu tình hình ấm lên toàn cầu tiếp diễn như hiện nay, mô hình dự báo của Williams cho thấy hiện tượng đứt gió trong các dòng tia có thể tăng thêm 29% vào năm 2100 – kéo theo đó là mức độ nhiễu loạn ngày càng nghiêm trọng và thường xuyên hơn.

Nhiễu loạn không thể đoán trước

Tuy bay vẫn được xem là một trong những phương tiện an toàn nhất, nhưng số liệu từ Ủy ban An toàn Giao thông Quốc gia Mỹ (NTSB) cho thấy: hơn 1/3 số sự cố hàng không trong giai đoạn 2009–2018 là do nhiễu loạn không khí, phần lớn gây chấn thương cho hành khách hoặc phi hành đoàn.

Đặc biệt, nhiễu loạn trời quang thường đến bất ngờ và mạnh mẽ. Một vụ việc nghiêm trọng trên chuyến bay của Singapore Airlines năm ngoái được cho là do hiện tượng này, khiến máy bay rơi tự do hàng nghìn feet, làm một người tử vong và hơn 70 người bị thương.

Hiện tại, các cơ quan an toàn hàng không đang nghiên cứu những công nghệ mới để theo dõi và dự báo các vùng nhiễu loạn “vô hình” này. Tuy nhiên, theo giới chuyên gia, điều quan trọng trước mắt là hành khách cần luôn thắt dây an toàn khi ngồi trên ghế và các hãng bay cần chủ động hơn trong việc huấn luyện ứng phó với tình huống nhiễu loạn bất ngờ.

Khi mà biến đổi khí hậu tiếp tục làm thay đổi các dòng khí quyển một cách khó lường, có lẽ đã đến lúc chúng ta phải làm quen với việc: các chuyến bay trong tương lai sẽ rung lắc nhiều hơn xưa một chút.

Xem thêm: Cùng nhìn lại top các buổi trình diễn ánh sáng bằng Drone nổi bật toàn cầu