“Tone deaf” có thật không? Tại sao có người hát mãi vẫn trật tông?
Chắc chắn không phải ai cũng hát hay như Adele, nhưng hẳn bạn cũng từng gặp những người thật sự chật vật trong việc nhận biết hay bắt đúng giai điệu. Họ thường bị gán cho cái mác “điếc tông”. Vậy liệu “tone deaf” có phải là một tình trạng có thật? Và nếu có, tại sao người ta lại bị như vậy? Cùng Techie tìm hiểu ngay!
Trước hết, tone deaf có thật không?
Câu trả lời là có. Tone deafness – hay còn gọi là điếc giai điệu – là một chứng rối loạn thần kinh có tên khoa học là amusia, khiến người mắc khó phân biệt cao độ của âm thanh. Tuy nhiên, không phải ai thiếu kỹ năng âm nhạc cũng mắc chứng này. Ước tính chỉ khoảng 4% dân số bị ảnh hưởng bởi amusia.
Mức độ nặng nhẹ của của amusia rất khác nhau, từ việc hơi khó nhận ra giai điệu cho đến không thể phân biệt được các nốt nhạc khác nhau. Nguyên nhân của tình trạng này được xác định đa số là do di truyền.
“Phần lớn người bị amusia là do bẩm sinh. Anh chị em ruột của họ cũng có khả năng mắc chứng này, với tỷ lệ là khoảng 50%. Không phải là do môi trường âm nhạc nghèo nàn, mà do di truyền từ người lớn”. Giáo sư Tâm lý học Isabelle Peretz (Đại học Montreal, Canada) nhận định.
Không phải ai cũng nhận ra mình “tông điếc”
Một trong những hậu quả phổ biến của amusia bẩm sinh là người bệnh gặp khó khăn trong việc nhận ra các bản nhạc quen thuộc, trừ khi có lời bài hát hỗ trợ. Nghiên cứu viên Karen Wise tại Trường Âm nhạc & Nghệ thuật Sân khấu Guildhall (London) tiết lộ rằng người mắc amusia chỉ nhận ra sự thay đổi cao độ nếu mức chênh lệch quá lớn. Họ cũng khó phân biệt được âm thanh đi lên hay đi xuống, cũng như không cảm nhận được các mẫu giai điệu do chuỗi nốt nhạc tạo nên.
Tuy nhiên, khả năng nhận biết âm thanh xung quanh, giọng người, hay nhịp điệu trong lời nói của người mắc amusia vẫn bình thường. Điều này cho thấy amusia chỉ ảnh hưởng đến âm nhạc, chứ không ảnh hưởng đến toàn bộ khả năng nghe. Ví dụ, họ vẫn có thể phân biệt được một câu hỏi và một lời khẳng định – vì ngữ điệu trong lời nói thường có sự thay đổi cao độ rõ rệt hơn so với giai điệu âm nhạc.
Mặc dù vậy, một số nghiên cứu chỉ ra rằng amusia vẫn có thể ảnh hưởng phần nào đến khả năng cảm nhận ngữ điệu trong lời nói. Nhưng do trong giao tiếp, chúng ta vẫn có thể dựa vào các yếu tố khác để hiểu người đối diện, ví dụ như cử chỉ hay biểu cảm trên gương mặt.
Nếu bạn cảm thấy mình có thể bị amusia, hãy thử làm bài test TẠI ĐÂY.
Amusia có chữa được không?
Biểu hiện của amusia rất đa dạng. Có người không hát đúng nhạc, có người thì khó phân biệt các nhạc cụ hoặc nốt nhạc. Một số khác tự phát triển các chiến lược “bù trừ” – chẳng hạn như dựa vào lời bài hát hoặc nhịp điệu để che giấu sự kém nhạy cảm với cao độ âm thanh.
Nhưng cũng giống như chứng khó đọc, những người bị amusia có thể cải thiện khả năng âm nhạc nếu được luyện tập từ sớm. Mặt khác, theo nghiên cứu về thần kinh, não bộ của người mắc amusia vẫn nhận được thông tin về cao độ, chỉ là thông tin này không chuyển được lên ý thức của họ. Vì vậy, “nếu chúng ta có thể phát triển phương pháp huấn luyện tận dụng phản ứng vô thức này, tình trạng tone deaf sẽ được cải thiện”. Các chuyên gia giải thích.
Nhìn chung, nếu được sống trong môi trường nuôi dưỡng âm nhạc, thông qua giáo dục chủ động hoặc đơn giản là trải nghiệm âm nhạc trong gia đình, cộng đồng, người mắc amusia vẫn có thể nâng cao độ nhạy cảm với âm thanh.
>>Xem thêm: Hội chứng Williams – Khi con người quá đỗi thân thiện