Tại sao phải làm robot nháy mắt dù rất khó để làm việc này?
Trong một nghiên cứu về tương tác giữa con người và robot được tiến hành bởi nhóm nghiên cứu CONTACT (Cognitive Architecture for Collaborative Technologies) Viện Công nghệ Ý tại Genoa đã cho thấy con người bị thu hút bởi tần suất nháy mắt của người đối diện.
Helena Kiilavuori, một nhà nghiên cứu tâm lý học tại Đại học Tampere ở Phần Lan cho rằng nháy mắt chỉ là một chức năng sinh lý phản xạ liên quan đến chức năng bảo vệ và bôi trơn mắt, nhưng nó cũng đóng một vai trò quan trọng trong tương tác người với người”.
Nháy mắt là cách con người truyền đạt sự chú ý và cảm xúc. Hành động này còn là một phương tiện giao tiếp phi ngôn ngữ, nó biểu hiện một số điều bất thành văn, chẳng hạn như đến lượt ai nói trong một cuộc trò chuyện. Do đó, nháy mắt là một trong nhiều tín hiệu xã hội mà con người trao đổi liên tục mà ít ai nhận thức được, nhưng lại rút ra được rất nhiều thông tin từ hành động này. Vì vậy, các nhà nghiên cứu robot đã nghiên cứu cả tính chất vật lý và tâm lý của nháy mắt con người để hiểu tại sao nó có thể hữu ích khi áp dụng cho robot.
Theo bà Kiilavuori, do những ý nghĩa quan trọng của việc nháy mắt trong hành vi con người, nên các nhà khoa học nên làm robot nháy mắt để có thể cải thiện đáng kể sự giống người của chúng. Điều này có thể tạo điều kiện thuận lợi cho tương tác giữa con người và robot”. Theo David Hanson, người đứng đầu Hanson Robotics nói rằng “Khi robot nháy mắt, con người có thể có cảm tình hơn”
Thật vậy, nghiên cứu của CONTACT với nhóm người từ 13 tuổi trở lên tại Ý cho thấy hầu hết đều thích robot nháy mắt hơn. Alessandra Sciutti, người đứng đầu đơn vị CONTACT, cho biết một robot không nháy mắt có thể tạo cho người ta cảm giác khó chịu, giống như đang bị một vật vô tri nhìn chằm chằm.
Con người cũng nhận thấy rằng robot nháy mắt tự nhiên hơn được coi là thông minh hơn. Việc có vẻ ngoài “trí thức” rất quan trọng trong các tình huống mà con người phụ thuộc vào robot để cung cấp thông tin, chẳng hạn như ở các nhà ga.
Làm cho Robot nháy mắt không dễ dàng
Mặc dù việc nháy mắt có nhiều lợi ích như trên, tuy nhiên tích hợp nó vào robot lại là một công nghệ phức tạp(ngoại trừ những nhân vật ảo và robot có màn hình hiển thị khuôn mặt). Nháy mắt là một trong những chuyển động tinh tế nhất của con người, vì vậy việc thiết kế các cơ chế có thể bắt chước các chuyển động này đòi hỏi công nghệ tiên tiến, chẳng hạn như động cơ chính xác cao”. Theo đó, các nhà robot học tại Engineered Arts đã sử dụng động cơ hàng không đắt tiền cùng với việc thiết kế bảng điện tử điều khiển riêng chỉ để phục vụ cho việc nháy mắt của robot.
Theo ông Hanson của Hanson Robotics, “Tốc độ của các động cơ di chuyển và vật liệu thực sự là một thách thức trong việc làm robot nháy mắt”. Không những thế, tốc độ nháy mắt cũng rất quan trọng. Theo một kỹ thuật viên cao cấp tại CONTACT, cho biết rằng trong robot iCub sở hữu một động cơ đặc biệt để cho robot có khả năng nháy mắt nhanh. Nếu mí mắt di chuyển chậm thì sẽ khiến cho robot trông mệt mỏi. Nháy mắt quá chậm cũng có nguy cơ mất thông tin hình ảnh, vì camera của iCub được đặt sau mắt.
Một thách thức khác là nháy mắt cũng cần đúng thời điểm và tần suất. Chẳng hạn như cách mà một người thay đổi tốc độ nháy mắt trong khi nói dối – đòi hỏi các động tác mí mắt khác nhau cũng như trạng thái cảm xúc khác nhau. Theo CONTACT thì không nên để robot nháy vô tội vạ vì bất kỳ sự chênh lệch nào so với việc nháy mắt tự nhiên và không phù hợp trong từng ngữ cảnh có thể làm cho robot trông kỳ lạ và gây phiền toái.
Những thách thức trong việc làm robot trở nên giống người nhất có thể vẫn rất hấp dẫn các nhà khoa học. Việc chớp mắt chỉ là một ví dụ nhỏ trong số rất nhiều dự án phức tạp khác mà robot còn phải học từ còn người, để làm cho tương tác của robot trở nên tự nhiên hơn.
Cơ chế tưởng chừng đơn giản như chớp mắt cũng đã rất phức tạp và bao gồm nhiều chuyển động tinh tế. Phát triển robot theo hành vi của con người là cơ hội tuyệt vời để chúng ta khám phá và sáng tạo.
Xem thêm: Robot AI Ai-Da lần đầu tham dự cuộc họp tại Thượng viện Anh