Tại sao con người thường bất đồng về chính trị?
Bất đồng quan điểm về chính trị, không phải điều gì xa lạ. Những cuộc thảo luận có thể biến thành tranh cãi, đôi khi giữa những người thân, bạn bè hoặc hàng xóm. Nhưng bạn có biết rằng nguyên nhân sâu xa có thể xuất phát từ chính cách bộ não con người vận hành? Cùng Techie tìm hiểu nhé!
Bộ não và những góc nhìn khác biệt
Nghiên cứu cho thấy, việc có những quan điểm trái ngược không chỉ là kết quả của môi trường sống mà còn bắt nguồn từ cách bộ não con người tiến hóa để ứng phó với các tình huống có tác động lớn. Theo các nhà khoa học, khả năng nhìn nhận vấn đề từ nhiều góc độ khác nhau đã giúp tổ tiên chúng ta sinh tồn trong hoàn cảnh khắc nghiệt. Điều này mang lại lợi thế tiến hóa, giúp loài người phát triển đến ngày nay.
Trong lĩnh vực nghiên cứu mới mang tên “neuropolitics” (khoa học thần kinh chính trị), các nhà khoa học kết hợp giữa nghiên cứu não bộ và chính trị để tìm hiểu tại sao con người lại có những quan điểm khác nhau về các vấn đề chính trị.
Não bộ của người bảo thủ và tự do hoạt động khác nhau
Các nghiên cứu sử dụng quét não bộ cho thấy, người có quan điểm bảo thủ và tự do sử dụng các vùng não khác nhau khi đánh giá rủi ro. Một nghiên cứu của nhà tâm lý học Diamantis Petropoulos Petalas tại Hà Lan cho thấy vùng amygdala – nơi giúp con người đưa ra quyết định và kiểm soát cảm xúc – thường lớn hơn ở những người bảo thủ. Điều này có thể giải thích tại sao họ nhạy cảm hơn với những mối đe dọa.
Ngược lại, những người tự do có xu hướng kích hoạt mạnh mẽ vùng insula, nơi xử lý cảm xúc như đồng cảm và cảm giác ghê tởm. Điều này khiến họ có thể đánh giá tình huống dựa trên nhiều loại cảm xúc hơn.
Những phát hiện này cho thấy cách bộ não hoạt động có thể dự đoán chính xác quan điểm chính trị của một người trong hơn 80% trường hợp – thậm chí còn chính xác hơn khi dựa trên quan điểm của bố mẹ họ.
Từ tổ tiên đến xã hội hiện đại
Nhìn lại lịch sử, con người là sinh vật xã hội. Để sinh tồn, tổ tiên chúng ta phải lập nhóm để tự vệ và chia sẻ nguồn lực. Nhưng nhóm quá lớn sẽ khó kiểm soát, trong khi nhóm quá nhỏ lại dễ bị tổn thương. Vì vậy, việc duy trì nhiều quan điểm khác nhau – từ bảo vệ truyền thống đến đón nhận sự đổi mới – giúp xã hội cân bằng và phát triển.
John Hibbing, một nhà khoa học chính trị tại Mỹ, cho rằng sự phân chia này xuất phát từ nhu cầu sinh tồn của tổ tiên. Một số người muốn bảo vệ cách sống truyền thống, trong khi số khác tìm kiếm những ý tưởng mới để thích nghi với thay đổi.
Liệu sự chia rẽ có lợi hay hại?
Sự khác biệt quan điểm, dù đôi khi gây chia rẽ, lại là điều tự nhiên và cần thiết để xã hội phát triển bền vững. Nhà nghiên cứu Matt Qvortrup tại Anh cho rằng, con người có khả năng thảo luận và tranh luận để tìm ra điểm chung. Ông nhấn mạnh, thay vì để nỗi sợ hãi chi phối, chúng ta có thể học cách lắng nghe và hiểu nhau hơn.
Chính trị không phải là chủ đề dễ dàng, đặc biệt trong những cuộc họp mặt gia đình hay với những người có ý kiến trái ngược. Tuy nhiên, việc tìm hiểu nguồn gốc của những quan điểm khác nhau có thể giúp chúng ta xây dựng cầu nối, tạo điều kiện để học hỏi lẫn nhau.
Với những phát hiện từ khoa học thần kinh, chúng ta có thêm công cụ để hiểu rõ hơn về sự khác biệt này. Và điều quan trọng là tiếp cận chính trị một cách cởi mở, thân thiện và mang tính xây dựng.
Xem thêm: Cuộc chiến kế vị tập đoàn truyền thông của trùm Rupert Murdoch và các con