Sự tương tác giữa con người đang dần trở thành một “mặt hàng” xa xỉ?

Trong cuốn sách vừa mới được ra mắt: The Last Human Job (Tạm dịch: Công việc cuối cùng của con người), nhà xã hội học Allison Pugh đã đề cập đến vấn đề giao tiếp công việc trong thời đại công nghệ ngày nay. Theo phân tích của tác giả, dường sự sự tương tác giữa con người đang dần trở thành một loại hàng hóa xa xỉ. Cùng Techie làm rõ hơn qua nội dung sau đây!

Mặt trái của việc sử dụng công nghệ để “chuẩn hóa công việc”

Cụ thể, trong một chương của cuốn sách, nhà xã hội học Allison Pugh kể lại câu chuyện về một nữ tu sĩ bệnh viện. Công việc của nữ tu sĩ là dành thời gian bên cạnh những gia đình đang trải qua sự đau khổ, ví dụ như đối diện với bệnh hiểm nghèo hay như việc mất đi người thân. Cô đã làm mọi thứ để an ủi họ, từ việc cầu nguyện, ôm ấp, thậm chí hát cùng với gia đình của bệnh nhân.

Một bệnh nhân đã chia sẻ với cô tu sĩ rằng không có gì tuyệt vời hơn khi được an ủi vào thời điểm khó khăn nhất. Tuy nhiên, bên cạnh việc chăm sóc bệnh nhân, cô tu sĩ còn phải ghi chép lại mọi tương tác với họ vào một hệ thống máy tính rất phức tạp. Điều này khiến cô mất rất nhiều thời gian và không thể tập trung vào việc chăm sóc bệnh nhân một cách tốt nhất.

Không chỉ phỏng vấn các nữ tu sĩ, Pugh còn dành 5 năm để nghiên cứu về những người làm việc trong các lĩnh vực khác nhau. Bà đặc biệt quan tâm đến những công việc đòi hỏi sự tương tác sâu sắc với con người, như giáo viên, bác sĩ, và thậm chí cả thợ làm tóc. Bà gọi chung những công việc này là “lao động kết nối”.

Pugh giải thích rằng ngày càng nhiều người phải sử dụng công nghệ để theo dõi và chuẩn hóa công việc. Mục tiêu là nâng cao năng suất và hiệu quả làm việc, nhưng điều này đồng nghĩa khiến công việc mang tính máy móc hơn.

Tuy nhiên, có nhiều công việc không nên – và cũng không thể chuẩn hóa bằng máy móc. Điển hình như trường hợp của nữ tu sĩ, làm thế nào để đo lường thành công khi nói đến sự an ủi về mặt tâm linh? Họ mang lại niềm tin và hy vọng cho người khác, nhưng những điều này rất khó để định lượng.

“Mặt hàng” tương tác

Cuốn sách của Pugh đã tiết lộ những mặt tiềm ẩn mà công nghệ đang khiến nhiều công việc trở nên máy móc và cứng nhắc – đặc biệt là trong bối cảnh trí tuệ nhân tạo (AI) ngày càng len lỏi vào cuộc sống.

Tác giả đã chỉ ra một thực tế đáng buồn: những người làm công việc chăm sóc người khác, như các nữ tu sĩ, giáo viên hay bác sĩ, ngày càng bị cuốn vào vòng xoáy của các báo cáo và số liệu. Họ phải dành quá nhiều thời gian để ghi chép và thống kê mọi hoạt động của mình, khiến họ ít có thời gian để thực sự quan tâm đến người khác. Điều này giống như một người đầu bếp tài ba lại phải dành quá nhiều thời gian để điền vào các biểu mẫu, đến nỗi quên mất đi niềm đam mê nấu ăn vốn có.

Giờ đây, việc được chăm sóc chu đáo như một người đặc biệt đang trở thành một đặc quyền chỉ dành cho những người giàu có. Họ có thể dễ dàng tìm được bác sĩ riêng, học ở những trường tư sang trọng và được phục vụ tận tình. Trong khi đó, phần lớn chúng ta phải xếp hàng chờ đợi, đối mặt với thái độ hờ hững và các dịch vụ công kém chất lượng.

Cứ thử tưởng tượng bạn đi khám bệnh và phải chờ đợi hàng giờ đồng hồ để được gặp bác sĩ trong vòng 15 phút. Hoặc khi đi mua thuốc, bạn phải tự mình quét mã vạch và thanh toán mà không có bất kỳ sự giúp đỡ nào từ nhân viên. Liệu bạn có cảm thấy được tôn trọng và quan tâm?

Nhà xã hội học Allison Pugh đã chỉ ra rằng, sự mất đi những tương tác giữa người với người trong cuộc sống hàng ngày đang khiến chúng ta cảm thấy cô đơn và không được quan tâm. Khi chúng ta phải đối mặt với những hệ thống và quy trình cứng nhắc, chúng ta sẽ cảm thấy mình chỉ như một con số thống kê chứ không phải là một con người.

Hay, một cách diễn đạt khác của Pugh, “có một người phục vụ nhu cầu của bạn đã trở thành một loại hàng hóa xa xỉ.”

Theo Gallup, niềm tin tổng thể vào các tổ chức đang ở mức thấp kỷ lục, và bức tranh tổng thể cho thấy sự suy giảm niềm tin trong 40 năm qua. Đó xấp xỉ cùng khoảng thời gian mà công nghệ đã tăng tốc và thay thế hoặc làm giảm tầm quan trọng của nhiều tương tác xã hội tầm thường, còn được gọi là “các mối quan hệ yếu”, chẳng hạn như mối quan hệ với nhân viên bán hàng tạp hóa mà bạn thường xuyên gặp hoặc thậm chí là bác sĩ chăm sóc chính mà bạn gặp một lần một năm.

Hầu hết chúng ta vẫn có nhu cầu được nói chuyện với con người, đặc biệt là khi chúng ta dễ bị tổn thương nhất. Nếu không coi trọng các công việc chăm sóc bây giờ, chúng ta có thể phải trả giá trong những khoảnh khắc cuối cùng của mình, khi nữ tu sĩ phải vội vã rời khỏi giường bệnh của chúng ta để ghi lại thời gian cô ấy đã nắm tay chúng ta.

*Bài viết theo quan điểm của tác giả Allison Pugh, bạn có thể tìm hiểu thêm về cuốn sách The Last Human Job tại đây.

>>Xem thêm: Phát hiện bất ngờ: internet giúp giảm trầm cảm ở người lớn tuổi!