Catfishing là gì và làm thế nào để tránh bị mắc câu trên mạng?
Catfishing chỉ về hành vi lừa đảo trên internet. Những kẻ giả mạo này có thể lấy danh tính, hình ảnh của người khác để che dấu con người thật. Sau khi gây dựng được mối quan hệ với nạn nhân, những kẻ giả mạo sẽ lừa đảo hoặc đánh cắp thông tin cá nhân từ đó tống tiền nạn nhân. Cùng Techie tìm hiểu về Catfishing là gì nhé!
Động cơ của các màn catfishing đều liên quan ít nhiều đến tài chính, kẻ lừa đảo thường dùng những lý do gây thương cảm (ví dụ: trả viện phí cho người thân). Tuy nhiên, vẫn có một số kẻ giả mạo đơn giản vì hứng thú với việc lừa đảo người khác hoặc vì ở đời thật họ không có đủ can đảm để nói chuyện với một ai đó (ví dụ: một người không nổi trội ở trường, và muốn giả dạng thành hot girl để tán crush).
Cái tên “Catfishing” từ đâu ra?
Catfish là tên chung cho nhóm cá da trơn. Loại cá này thường được đặt trong cùng bể với cá tuyết trong quá trình vận chuyển đường dài, nhằm để đuổi theo cá tuyết và giữ cho cá tuyết linh hoạt suốt quãng đường dài này. Tương tự, kẻ lừa đảo là catfish vì họ săn đuổi nạn nhân, khiến nạn nhân ăn ngủ không yên.
Thuật ngữ “Catfishing” trở nên phổ biến vào năm 2010 sau khi chương trình truyền hình “Catfish” của kênh MTV được chiếu rộng rãi trên toàn thế giới. Chương trình theo chân 2 người host là Nev Schulman và Max Joseph đi truy vết và lật tẩy những kẻ catfished người khác. Mỗi tập trong chương trình sẽ cho người xem hít drama căng phổi với nhiều plot twist không đỡ nổi.
Những dấu hiệu của một catfish
- Hồ sơ mạng xã hội mơ hồ
Hiện nay, hầu như ai cũng có ít nhất 2 mạng xã hội như Facebook, Instagram hay Linkedin, nơi họ chia sẻ cả thông tin cá nhân lẫn công việc. Không nhất thiết là họ phải công khai mọi khía cạnh trong cuộc sống, nhưng việc họ chỉ dùng duy nhất một nền tảng (nền tảng đó lại chính là nơi họ tán tỉnh bạn) thì phần lớn là họ đang cố che dấu điều gì đó. Nếu trang cá nhân của họ mới tạo gần đây, và không có nhiều tương tác của bạn bè thì bạn nên bật mood nghi ngờ lên ngay lập tức.
- Tránh gọi video
Việc sử dụng hình ảnh giả và nhắn tin rất dễ dàng, nhưng gọi điện video lại khó để làm giả. Nếu người bạn kia liên tục tránh các cuộc gọi video vì vô số lý do như camera bị hỏng, nhà có nhiều người, thì bạn cũng nên suy nghĩ về danh tính thật sự của họ.
- Hình ảnh chỉn chu hơn mức bình thường
Nếu những bức ảnh đăng trên trang cá nhân của họ mang màu sắc ảnh chụp mẫu quảng cáo thì có khi họ đã lấy những bức ảnh này trên thư viện ảnh stock đấy nhé. Tương tự, nếu bạn yêu cầu họ chia sẻ hình ảnh nhưng chỉ nhận được một vài hình ảnh mà họ đã đăng trước đó, có thể là lúc cần cắt đứt mối quan hệ. Tips: hãy dùng công cụ Google images để tìm kiếm nguồn của các ảnh có trên mạng nhé.
- Thời khoá biểu mâu thuẫn
Nếu bạn thấy họ chăm đăng ảnh về một sự nghiệp đỉnh cao, lối sống xa xỉ hay kỳ nghỉ xa hoa nhưng họ lại có thời gian để nhắn tin 24/24 với một người chưa gặp bao giờ, thì thật quá đáng ngờ. Có thể họ đang cố gắng để đạt được lòng tin từ bạn, vì thế họ xây dựng một hình ảnh giàu có và tự lập.
- Đòi hỏi quà tặng hoặc thông tin cá nhân
Hãy cẩn thận khi chia sẻ thông tin cá nhân với những người bạn chưa bao giờ gặp mặt. Bạn có thể nghĩ rằng họ cũng đã chia sẻ với mình câu chuyện đời tư của họ thì cũng đồng nghĩa với việc bạn nên chia sẻ lại. Nhưng bạn đâu có chắc được những câu chuyện họ kể có đúng của họ hay không. Vì thế bạn chỉ nên chia sẻ những thông tin mà người khác không thể dùng nó mà tống tiền bạn được.
Người nổi tiếng cũng bị Catfish
Manti Te’o là một ngôi sao bóng bầu dục nổi tiếng và đang theo đuổi học bổng bóng đá toàn phần tại Đại học Notre Dame. Anh được mệnh danh là cậu bé vàng ở quê hương Hawaii của mình. Thế rồi, bi kịch ập đến, Bà của anh và người bạn gái quen qua mạng qua đời trong vòng vài giờ.
Các tờ báo đã cùng nhảy vào khai thác câu chuyện đáng thương này. Te’o trở thành ngôi sao sáng giá hàng đầu của giải đấu và được nhiều đội bóng nhà nghề để ý vì tinh thần vượt lên nghịch cảnh.
Te’o nói rằng đã làm quen bạn gái Lennay Kekua qua mạng xã hội Facebook. Nhưng rồi nước Mỹ đã có một pha chửng hửng khi phát hiện tài khoản đó là do một người thân của Te’o là Ronaiah Tuiasosopo dựng lên. Và người bạn gái kia của Manti Te’o chưa bao giờ tồn tại. Tuiasosopo đã lấy hình một cô bạn học phổ thông để dựng tài khoản Facebook giả này. Theo Te’o, suốt vài năm trời hai người duy trì liên lạc qua Facebook dù chưa bao giờ gặp gỡ nhau.
Dù Anh bị người thân mình lừa nhưng anh cũng không dám lên tiếng với báo chí, Te’o cho biết là anh quá xấu hổ để thừa nhận chuyện hẹn hò qua Facebook mấy năm trời với cô gái mà anh chưa từng gặp.
Nhiều tờ báo nổi tiếng đã đưa tên tuổi của Te’o vào danh sách những cú catfish oái ăm nhất. Trong khi người hâm mộ lại nói đây chỉ là chiêu trò để nổi tiếng của Te’o mà không may bị lật tẩy. Câu chuyện đã được dựng thành phim “Untold: The Girlfriend Who Did not Exist”, được chiếu trên Netflix.
Trong thế giới kỹ thuật số phức tạp. Chúng ta nên giữ cảnh giác và tự bảo vệ bản thân khỏi những chiêu trò lừa đảo trực tuyến. Công nghệ càng ngày sẽ ảnh hưởng đến cách chúng ta yêu, nhưng đừng quá tin tưởng vào nó nhé.