Bản năng và sở thích có thể tiết lộ khả năng sáng tạo của chúng ta

Bạn ưa thích các tác phẩm với ý tưởng gốc hay phiên bản remake? Hay một lựa chọn kỳ quặc khác hay điều gì đó hợp thời hơn? Sở thích có thể tiết lộ khả năng sáng tạo của bạn. Cùng Techie tìm câu trả lời nhé!

Cơ chế sáng tạo trong não bộ thực sự rất phức tạp và chưa được hiểu rõ. Hiện, các nhà khoa học vẫn đang tìm hiểu điều gì thúc đẩy sự sáng tạo và cơ chế hoạt động của nó. Tuy nhiên, có vẻ như một nhóm nhà thần kinh học tại Viện Não Paris ở Pháp (Paris Brain Institute) đang phần nào làm sáng tỏ quá trình này.

Theo các nhà thần kinh học, quá trình sáng tạo gồm có 2 phần: nảy ra ý tưởng và đánh giá chúng để chọn ra những ý tưởng tốt nhất. Nghiên cứu tại Viện Não Paris tập trung vào giai đoạn thứ 2: xác định những đặc điểm khiến con người đánh giá cao những ý tưởng sáng tạo.

Để xác định điều này, nhóm nghiên cứu đã kiểm tra khuynh hướng và phản ứng sáng tạo của 71 người tham gia. Những cá nhân này đã làm nhiều bài kiểm tra khác nhau, trong đó có bài kiểm tra “Liên tưởng tự do” (Free Association Test). 

Liên tưởng tự do là phương pháp khuyến khích người tham gia nói ra những suy nghĩ, ước mơ, ký ức hoặc những ý tưởng táo bạo nhất – bất chấp tính logic của bối cảnh. Sau đó, người ta sẽ phải đánh giá mức độ yêu thích của các liên tưởng mà mình tạo ra, cũng như tính phù hợp và độc đáo của những liên tưởng đó.

Theo đó, các nhà thần kinh học đã phát hiện ra rằng những người yêu thích phiên bản gốc có xu hướng đề xuất ra nhiều ý tưởng sáng tạo hơn. Ngoài ra, nghiên cứu cũng phát hiện rằng tốc độ tạo ý tưởng liên quan đến mức độ giá trị mà cá nhân đặt vào ý tưởng đó. Tức là nếu bạn càng thích ý tưởng (mà bạn) sắp hình thành, bạn sẽ càng tạo ra nó nhanh. Hay nói cách khác, những ý tưởng tốt thường là ý tưởng ta nghĩ ra nhanh nhất.

Theo các nhà khoa học, khuynh hướng yêu thích ý tưởng gốc hay những thứ hợp thời (ví dụ như phiên bản được remake) của một cá nhân sẽ phụ thuộc vào tính cách, kinh nghiệm và môi trường. Dẫu vậy, điều này vẫn cho thấy quan điểm khác nhau của họ về sự sáng tạo.

Bên cạnh việc lấy ý kiến phản hồi của người tham gia, nhóm nghiên cứu cũng đã tạo ra một mô hình tổng hợp dựa trên dữ liệu thần kinh hiện có. Theo mô hình này, có 3 khía cạnh để đo lường sự sáng tạo:

• Khám phá: khả năng truy xuất, thay đổi và kết hợp kiến thức hiện có trong trí nhớ của chúng ta để đưa ra các ý tưởng khác nhau.
• Đánh giá: khả năng đánh giá chất lượng của ý tưởng
• Lựa chọn: khả năng chọn ra một ý tưởng duy nhất để phát triển và truyền đạt ý tưởng đó.

Sau đó, nhóm nghiên cứu đã so sánh kết quả của mô hình với các phản hồi của những người tham gia. Các nhà khoa học nhận định mô hình đã thách thức ý niệm rằng sáng tạo luôn là một điều gì đó bí ẩn. Bởi, mô hình có khả năng dự đoán được tốc độ và chất lượng của các phản hồi sáng tạo của người tham gia dựa trên sở thích của họ.

Với những nghiên cứu chuyên sâu hơn về cơ chế thần kinh sáng tạo, hy vọng trong tương lai chúng ta sẽ có những nhận biết rõ ràng hơn về cách thức hoạt động của não đối với việc sáng tạo. Điều này sẽ giúp chúng ta xác định được đâu là môi trường lý tưởng cho sự sáng tạo và nơi nào ức chế nó – cũng như cải thiện sự sáng tạo của mình thông qua các bài tập nhận thức.

>>Xem thêm: AI đang phát triển thuốc để con người “trẻ mãi không già”.