Ứng dụng xoa dịu nỗi đau: Liệu AI có thể thay thế sự kết nối con người?
Mất đi người thân là một cú sốc lớn, nhưng với sự phát triển của công nghệ, nỗi đau này giờ đây có thể được “tối ưu hóa” thông qua các ứng dụng hỗ trợ tang chế. Những nền tảng như Untangle, DayNew hay Empathy giúp người dùng kết nối với cộng đồng, chia sẻ ký ức và thậm chí nhận hỗ trợ từ AI. Cùng Techie tìm hiểu nhé!
Khi cha của Nitika qua đời đột ngột vào năm 2023, cô đang sống cách gia đình một châu lục. Chỉ mới chuyển từ Ấn Độ sang Canada một năm trước đó, Nitika trở thành người đầu tiên trong nhóm bạn của mình đối diện với mất mát to lớn này. “Sống xa gia đình và phải đối mặt với nỗi đau này thật không thể chịu đựng nổi. Tôi thường xuyên cảm thấy lạc lõng và cô đơn,” cô chia sẻ.
Rồi một ngày, Nitika nhìn thấy bài đăng trên Instagram về Untangle – một ứng dụng hỗ trợ người mất người thân thông qua các nhóm hỗ trợ trực tuyến, diễn đàn và ứng dụng tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI). Cô tải ứng dụng về, ban đầu chỉ đọc câu chuyện của người khác, tìm thấy sự đồng cảm trong những trải nghiệm tương tự. Sau đó, cô bắt đầu chia sẻ câu chuyện của mình. “Ứng dụng này trở thành người bạn thân nhất của tôi” Nitika nói.
Công nghệ có thể làm dịu nỗi đau?
Cùng với Untangle, nhiều ứng dụng “hỗ trợ nỗi buồn” như DayNew và Empathy đang định hình lại cách con người đối diện với mất mát. Chúng mang đến cơ hội tiếp cận sự hỗ trợ một cách rộng rãi hơn, nhưng đồng thời cũng đặt ra nhiều câu hỏi về quyền riêng tư và sự kết nối thực sự giữa con người.
Các ứng dụng này cung cấp thư viện nội dung về sức khỏe tâm lý, cho phép người dùng chia sẻ kỷ niệm về người thân đã khuất, và thậm chí có cả AI hướng dẫn viết nhật ký hay quản lý giấy tờ pháp lý sau khi mất người thân. “Đây là sự tối ưu hóa quá trình chữa lành” Karine Nissim, đồng sáng lập ứng dụng DayNew, nhận định. “Bạn có thể xem đây như một nhà trị liệu, một người bạn thân và một trợ lý cá nhân ngay trong túi của bạn.”
Tuy nhiên, đau buồn là một cảm xúc hỗn loạn và không thể bị “sắp xếp gọn gàng” được. Một số chuyên gia lo ngại rằng việc quá phụ thuộc vào công nghệ có thể làm mất đi sự kết nối thực sự giữa con người với nhau.
Khi dữ liệu riêng tư trở thành mối lo ngại
Cũng như nhiều ứng dụng khác, các nền tảng này thu thập dữ liệu cá nhân. Nếu trước đây, việc tìm đến nhà trị liệu hay nhóm hỗ trợ thường không khiến ai phải lo lắng về việc dữ liệu của mình bị theo dõi, thì giờ đây, những thông tin nhạy cảm này có thể bị lưu trữ và sử dụng theo cách mà người dùng không thể kiểm soát.
Murat Kantarcioglu, giáo sư tại Đại học Texas, cảnh báo: “Tôi sẽ không bao giờ sử dụng các ứng dụng này. Khi công ty cần tăng trưởng, họ có thể thay đổi chính sách bảo mật để kiếm tiền từ dữ liệu của bạn.” Thực tế, nhiều startup công nghệ y tế thất bại trong vòng 5 năm đầu, và khi đó, dữ liệu cá nhân của người dùng có thể bị bán lại cho các công ty khác.
Các công ty như Untangle, DayNew và Empathy khẳng định họ không bán dữ liệu cho bên thứ ba, nhưng vẫn chia sẻ một phần thông tin với các nền tảng quảng cáo để tiếp cận người dùng tiềm năng. Và nếu các ứng dụng này bị mua lại, dữ liệu của người dùng có thể trở thành một phần trong thương vụ đó.
Công nghệ có thể thay thế sự an ủi thực sự?
Sofia Root, một người Mỹ, từng thử sử dụng Untangle sau khi mẹ cô qua đời. Ban đầu, cô tìm được sự đồng cảm từ cộng đồng trên ứng dụng. Nhưng khi thấy một bình luận từ quản lý cộng đồng có vẻ như được viết bởi AI, cô cảm thấy hụt hẫng. “Ý tưởng rằng tôi có thể đang nói chuyện với AI thay vì con người khiến tôi cảm thấy như bị lừa dối,” Root chia sẻ. Cảm giác mất niềm tin khiến cô quyết định xóa ứng dụng.
Tuy nhiên, với Nitika, trải nghiệm lại khác. Cô tìm được những người thực sự hiểu mình. “Chúng tôi thường xuyên trò chuyện với nhau, cùng nhau học cách tiếp tục sống,” cô nói. “Những con người này và cộng đồng này thực sự thấu hiểu tôi, và đó là lý do quan trọng nhất khiến tôi tiếp tục sử dụng ứng dụng này.”
Tương lai của các ứng dụng hỗ trợ mất mát
Các ứng dụng như Untangle, DayNew và Empathy không nhận mình là dịch vụ trị liệu tâm lý chính thức, nhưng vẫn áp dụng nhiều phương pháp khoa học, như liệu pháp nhận thức hành vi hay theo dõi tâm trạng. Một số ứng dụng còn kết nối người dùng với chuyên gia tư vấn hoặc hỗ trợ quản lý các thủ tục pháp lý sau khi mất người thân.
Yolanda Renteria, một nhà tư vấn tâm lý, cho rằng công nghệ có thể là một công cụ hỗ trợ hữu ích nhưng không thể thay thế hoàn toàn con người. “Tôi thấy không gian số là một sự hỗ trợ, chứ không phải sự thay thế cho kết nối con người được” cô nói.