Đằng Sau Cái Nhìn Vô Hồn” Của Gen Z Và Vì Sao Nhà Tuyển Dụng Không Thể Làm Ngơ

Thế hệ Gen Z đang gây xôn xao trong môi trường làm việc với một hiện tượng gọi là “Gen Z stare” — ánh nhìn trống rỗng, vô cảm xuất hiện trong nhiều tình huống xã hội. Dù nhiều người chỉ xem đó là biểu cảm ngớ ngẩn hoặc sự thờ ơ, các chuyên gia cho rằng cách nhìn nhận đó là hời hợt và thiếu công bằng. Thực chất, cái nhìn ấy phản ánh điều gì đó sâu sắc, có ý nghĩa và nghiêm túc hơn nhiều so với vẻ bề ngoài. Cùng Techie.vn khám phá chi tiết nhé!!

“Gen Z Stare” Là Gì?

Gần đây, khi một bạn Gen Z phục vụ cà phê cho tôi tại Starbucks, tôi đã thấy ánh nhìn đó — ánh mắt vô hồn, như xác sống, khó đoán định. May mắn là tôi đã nghe về trào lưu này đang lan truyền trên TikTok. Biểu cảm trống rỗng, thiếu tương tác này không chỉ xuất hiện trong các cuộc họp công sở mà cả trong giao tiếp hàng ngày với khách hàng.

Những người chỉ trích thường gán cho ánh nhìn đó là biểu hiện của sự chán nản, thờ ơ, cao ngạo, phán xét hoặc đơn giản là ngốc nghếch — thậm chí là ánh mắt “kết liễu”. Có lẽ danh tiếng ngày càng đi xuống của Gen Z là lý do khiến những đánh giá này trở nên tiêu cực. Gen Z từng bị gán mác là khó bảo và “khó quản lý”. Họ sẵn sàng nghỉ việc nếu công việc không chú trọng cân bằng cuộc sống – công việc, văn hoá lành mạnh, và thường kỳ vọng được thăng tiến trong vòng một năm.

Nhưng những lời chỉ trích đó đôi khi lại quá gay gắt và phiến diện. Các chuyên gia cho rằng ánh nhìn vô hồn trong các tình huống xã hội — khi một phản hồi bằng lời nói là điều thường thấy — thực ra phản ánh sự thay đổi văn hoá làm việc, sự lệch pha trong giao tiếp giữa các thế hệ và khoảng cách ngày càng lớn giữa Gen Z và văn hoá công sở truyền thống.

Joe Galvin, Giám đốc nghiên cứu tại Vistage, chia sẻ rằng ánh nhìn không chớp đó thường bị hiểu lầm là sự thiếu quan tâm, thờ ơ hoặc chống đối. Ông cho biết: “Tương tự như trào lưu ‘quiet quitting’ trước đây, ‘Gen Z stare’ không chỉ là một hiện tượng mạng — mà là biểu hiện của một vấn đề lớn hơn trong môi trường làm việc hiện nay: sự đứt gãy trong giao tiếp và kỳ vọng giữa các thế hệ.”

Nguồn Gốc Của Sự Khác Biệt

Thế hệ trẻ tiếp cận công việc theo cách khác biệt. Trong đại dịch, giao tiếp qua màn hình đã thay thế tương tác trực tiếp, khiến Gen Z bị tước mất cơ hội phát triển kỹ năng xã hội trong giai đoạn trưởng thành quan trọng. Một số chuyên gia tin rằng vì thế, Gen Z cảm thấy lúng túng trong việc bắt chuyện hay kết nối với người lạ.

Thật vậy, biểu cảm “đóng băng” ấy rất giống phản ứng tâm lý “freeze” trong trạng thái chấn thương, như con nai bị đèn pha rọi trúng. Theo một cách nào đó, đó giống như một “khuyết tật xã hội”, bắt nguồn từ việc thiếu tương tác xã hội trong những năm định hình nhân cách.

Galvin cho rằng biểu cảm này là một tín hiệu tinh tế từ một thế hệ lớn lên với màn hình, nội dung nhanh và giao tiếp online. “Với Gen Z, việc duy trì giao tiếp bằng mắt không nhất thiết thể hiện sự chú ý như cách các thế hệ trước nghĩ,” ông giải thích. “Điều mà một quản lý thế hệ Boomer hoặc Gen X cho là ‘thiếu tập trung’ có thể lại chính là cách Gen Z đang lắng nghe chủ động.”

Sujay Saha, Chủ tịch của Cortico-X, đồng tình: “Gen Z bước vào lực lượng lao động trong một thời đại của màn hình, giãn cách xã hội và giao tiếp từ xa. Các công ty ngày nay cần phải thu hẹp khoảng cách trải nghiệm bằng những chương trình đào tạo chú trọng đến sự thấu cảm — thay vì phán xét.”

Vì Sao Nhà Tuyển Dụng Không Thể Làm Ngơ

Các nhà lãnh đạo cần lưu tâm. Thật dễ để hiểu lầm ánh nhìn “Gen Z stare” là thiếu tập trung, nhưng đánh giá dựa trên bề ngoài mà không có bằng chứng có thể gây hại cho nhân viên. Câu nói “Đừng đánh giá cuốn sách qua bìa” rất đúng trong trường hợp này.

Galvin khuyên các nhà lãnh đạo nên vượt qua những định kiến và xem xét kỹ cách họ đang diễn giải hành vi của nhân viên. “Liệu các thành viên trong nhóm có thực sự không hứng thú, hay chúng ta đang dựa vào những tiêu chuẩn cũ về sự chú ý và tham gia?” ông hỏi. “Câu hỏi quan trọng hơn là: Chúng ta có đang tạo ra một môi trường khuyến khích giao tiếp cởi mở giữa các phong cách và thế hệ khác nhau không?”

Ông cho rằng thách thức lớn nhất hiện nay là khoảng cách ngày càng rộng giữa hành vi nhân viên đang thay đổi và những chuẩn mực cũ kỹ tại nơi làm việc. Việc hiểu sai ngôn ngữ cơ thể hay cách giao tiếp có thể gây nhầm lẫn không đáng có, dẫn đến mất cơ hội kết nối.

Saha thì nhấn mạnh rằng cần tìm hiểu cách để kết nối với Gen Z. Ông gợi ý rằng hãy quan sát cách nhân viên Gen Z tương tác với khách Gen Z trong các nhà hàng nhanh để hiểu rõ hơn thế nào là một tương tác “thật” trong mắt họ — từ đó xây dựng chương trình đào tạo phù hợp.

Thay Đổi Cách Nhìn Về Gen Z

Saha cũng kêu gọi hãy thay đổi cách gán nhãn tiêu cực cho Gen Z trong môi trường làm việc. “Thay vì nói rằng họ thiếu định hướng hay khó hợp tác (vì ít trung thành và kỳ vọng cao), hãy tìm hiểu ngữ cảnh của họ và xem cách nó có thể thúc đẩy tổ chức đi theo hướng mới.”

• Gen Z đề cao sự chân thật và có tiêu chuẩn cao đối với thương hiệu mà họ ủng hộ. Vậy doanh nghiệp cần làm gì để đáp ứng chuẩn mực đó?

• Gen Z không thích cấu trúc phân cấp, vậy ta cần mô hình làm việc cộng tác nào để họ cảm thấy được đồng sáng tạo và có quyền sở hữu dù ở bất kỳ vị trí nào?

• Gen Z thiếu kiên nhẫn, vậy ta nên xây dựng mô hình làm việc linh hoạt, thử nghiệm và cải tiến liên tục ra sao?

• Gen Z dựa nhiều vào bạn bè và mạng xã hội, vậy tại sao không tận dụng họ để thúc đẩy marketing trên mạng xã hội?

Tạm Kết

Theo Galvin, những nhân viên trẻ tuổi sẽ phát triển tốt nhất trong môi trường đề cao sự chân thật, linh hoạt, minh bạch và có mục tiêu chung. “Họ cần được cố vấn, không phải bị quản lý vi mô. Họ tìm kiếm công việc ý nghĩa, không chỉ là lương tháng,” ông nhấn mạnh. “Để thu hút Gen Z, các nhà lãnh đạo cần tạo ra văn hóa đối thoại cởi mở, đặt kỳ vọng rõ ràng và sẵn sàng thích nghi với thế hệ kế thừa.”

Trong khi một số trang tin chế giễu “Gen Z stare” như một trạng thái đờ đẫn, hoặc thậm chí so sánh với biểu hiện của bệnh thần kinh, thì các chuyên gia đều đồng thuận rằng các doanh nghiệp không thể xem nhẹ hay hiểu sai thế hệ sẽ chiếm lĩnh lực lượng lao động vào năm 2030.

>>> xem thêm: Những video “5-to-9” viral trên TikTok đang khiến Gen Z kiệt sức?