AI có thể đã tạo ra một trong những ký ức giả của bạn?
AI đang làm mờ ranh giới thật giả, khiến bạn dễ có ký ức giả. Video AI ngày càng tinh vi, thách thức khả năng phân biệt đâu là thật, đâu là hư cấu trong tâm trí bạn. Cùng Techie giải đáp nhé!!
Ký ức giả có từ đâu?
Có thể bạn đã xem các video lan truyền trên mạng về Donald Trump và Elon Musk làm những điều kỳ quái – ví dụ như tái hiện các cảnh trong chương trình TV Breaking Bad. Bạn cũng có thể đã xem cảnh họ nhảy nhót theo bài hit ‘YMCA’ của Village People trong một bữa tiệc đêm Giao thừa. Vấn đề là, một trong số đó thực sự đã xảy ra và cái còn lại là sản phẩm hư cấu được tạo ra bằng trí tuệ nhân tạo (AI). Bạn có thể nhớ cả hai, nhưng bạn có nhớ cái nào là thật, cái nào là giả không?
Trong tâm lý học, một ‘khung giám sát nguồn’ (source monitoring framework) mô tả các quá trình liên quan đến việc xác định nguồn gốc ký ức của chúng ta. Khung này ghi lại nguồn gốc của một ký ức như một mảnh thông tin. Nó được mã hóa vào ký ức cùng với các khía cạnh khác về những gì chúng ta đã trải nghiệm.
Tuy nhiên, cái ‘thẻ’ cho biết ký ức đến từ đâu có thể dễ dàng phai mờ, ngay cả khi các khía cạnh khác của ký ức vẫn còn. Theo cách này, các đoạn clip do AI tạo ra có nguy cơ hòa lẫn với các sự kiện trong thế giới thực trong tâm trí chúng ta. Và đây là một vấn đề có thể trở nên tồi tệ hơn khi video AI ngày càng hoàn thiện.
Giới hạn bộ nhớ và ký ức giả
Nhiều người trong chúng ta lưu giữ những mảnh ký ức, nhưng lại quên mất liệu chúng có thật, từ một giấc mơ hay do tưởng tượng – Nguồn: Gary Yeowell qua Getty.
Sự tách biệt giữa nội dung và nguồn gốc của một ký ức xảy ra mọi lúc. Bạn có thường nhận ra khuôn mặt của một diễn viên trên màn hình, nhưng dù quen thuộc, bạn lại không thể nhớ mình đã xem họ trong những bộ phim hay chương trình TV nào khác không?
Những thất bại về bộ nhớ tương tự này giúp giải thích việc hình thành ‘ký ức giả‘ dễ dàng đến mức nào, như được chứng minh qua nghiên cứu của Giáo sư Elizabeth Loftus.
Bà quan sát thấy rằng khi những ý tưởng nhất định được người khác gợi ý cho chúng ta, chúng ta hình dung chúng trong tâm trí mình, nhưng sau đó chúng ta quên mất những ý tưởng đó ban đầu đến từ đâu. Chúng có thể dễ dàng bị nhầm lẫn với các sự kiện thực sự đã xảy ra với chúng ta. Dựa trên những phát hiện của Loftus, có vẻ như AI có khả năng gieo nhiều ký ức giả vào tâm trí chúng ta, đặc biệt nếu chúng ta tiêu thụ nội dung nhân tạo trong một môi trường tương tự nơi chúng ta tiếp nhận tin tức thật.
Do đó, có những cuộc thảo luận quan trọng cần được tiến hành về cách chúng ta gắn nhãn nội dung do AI tạo ra để dễ dàng ghi nhớ rằng đó không phải là sự thật.
*Để làm rõ, việc nhảy múa tại bữa tiệc đêm Giao thừa là có thật.
AI ngày càng tinh vi, có thể tạo ra video giả mạo chân thực đến mức làm mờ ranh giới ký ức. Việc này tiềm ẩn nguy cơ “cấy” ký ức giả vào tâm trí chúng ta, khiến việc phân biệt thật giả trở nên khó khăn hơn bao giờ hết. Chúng ta cần thảo luận nghiêm túc về cách dán nhãn nội dung AI để bảo vệ nhận thức của mình.
>>Xem thêm: Khi AI không còn là lợi thế, điều gì làm nên sự khác biệt?