7 sự thật có thể bạn chưa biết về giấc ngủ!
Dường như rất nhiều người trong chúng ta hiện nay đều đang phải vật lộn với tình trạng thiếu ngủ. Chỉ tính riêng ở Mỹ, có khoảng 50 – 70 triệu người bị mất ngủ mỗi đêm – đến nỗi điều này thậm chí còn được xem như một dịch bệnh. Tuy nhiên, chỉ cần có một số điều chỉnh đơn giản, chất lượng giấc ngủ của bạn sẽ được cải thiện đáng kể! Cùng Techie khám phá ngay sau đây!
Ngủ hai pha
Khi tỉnh giấc vào nửa đêm, chúng ta thường lo lắng vì tin rằng giấc ngủ cần được kéo dài liên tục trong 7-8 tiếng. Tuy nhiên điều này không phải lúc nào cũng đúng. Hàng ngìn năm trước, con người từng chia giấc ngủ thành 2 giai đoạn. Tổ tiên của chúng ta ngủ một chút vào đầu đêm, sau đó họ tỉnh dậy. Những khoảng trống giữa giấc ngủ này được lấp đầy bằng vô số hoạt động, từ làm việc nhà đến chuyện trò trong bóng tối (và thậm chí thỉnh thoảng có cả những vụ giết người). Sau đó, vài tiếng sau, mọi người lại lên giường và ngủ đến sáng.
Đây chính là tập quán cổ xưa về giấc ngủ 2 pha được Roger Ekirch, một giáo sư lịch sử nổi tiếng tại Đại học Virginia Tech, Virginia, khám phá lại vào những năm 1990. Ông tin rằng việc nhận thức được sự phổ biến lịch sử của thói quen này có thể giúp định hình lại trải nghiệm của những người bị mất ngủ ngày nay – và có lẽ làm giảm bớt lo lắng của họ về việc tỉnh giấc vào ban đêm.
Điều chỉnh giấc ngủ theo mùa
Khi mùa xuân đến, bạn có thể nhận thấy mình cần ngủ ít hơn và dễ dàng rời khỏi giường hơn vào buổi sáng. Nghiên cứu cho thấy chúng ta cần ngủ nhiều hơn vào những tháng mùa đông tối tăm và lạnh lẽo.
Theo một nghiên cứu ở Đức, mọi người trải qua giấc ngủ REM và giấc ngủ sâu dài hơn vào tháng 12 so với tháng 6. REM là giai đoạn hoạt động quan trọng của giấc ngủ để cơ thể sửa chữa cơ bắp và các mô, giúp củng cố trí nhớ dài hạn.
Ngủ trưa
Ở nhiều quốc gia, việc chợp mắt ngắn vào buổi trưa giống như một “nghi thức” hàng ngày. Một số nghiên cứu cho thấy thói quen ngủ trưa có lợi cho sức khỏe. Cụ thể, ngủ trưa thường xuyên có thể giúp não bộ giữ được kích thước lớn lâu hơn và làm chậm quá trình lão hóa não từ 3 đến 6 năm.
Ngoài ra, giấc ngủ ngắn buổi trưa còn mang lại lợi ích tức thì. Một giấc ngủ không kéo dài quá 15 phút có thể cải thiện hiệu suất tinh thần trong khoảng 3 giờ sau khi tỉnh dậy. Bí quyết để ngủ trưa hiệu quả là giữ giấc ngủ ngắn, dưới 20 phút, và thực hiện vào giữa buổi chiều để không làm gián đoạn giấc ngủ ban đêm.
Cảnh giác với “giấc ngủ vi mô”
Mặc dù vậy, không phải mọi giấc ngủ ngắn đều tốt cho chúng ta. Một số giấc ngủ chỉ kéo dài vài giây, được gọi là “microsleeps” có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng nếu xảy ra khi bạn đang lái xe.
Phân tích từ camera hành trình của 52 tài xế thuộc một công ty vận tải tại Nhật Bản cho thấy, 3/4 số tài xế này có dấu hiệu rơi vào trạng thái “microsleep” trước khi gặp tai nạn.
Microsleeps thường xuất hiện ở những người mắc chứng ngủ rũ (narcolepsy) hoặc không ngủ đủ giấc vào ban đêm. Một nghiên cứu chỉ ra rằng, khi con người chỉ ngủ 6 tiếng mỗi đêm trong 14 ngày liên tiếp, họ có số lần gặp microsleeps tương đương với người thức trắng đêm. Vì vậy, nếu bạn thường xuyên rơi vào trạng thái mirosleeps, đó là dấu hiệu cho thấy bạn đã không ngủ đủ giấc.
Tận hưởng sự ấm áp
Đôi khi chúng ta cuộn mình trong chăn chuẩn bị ngủ, có thể bạn sẽ tự hỏi tại sao dưới chăn lại lạnh lẽo, hoặc thậm chí có cảm giác cô đơn.
Lý giải có điều này là bởi vì trong lịch sử, việc có giường riêng từng là điều hiếm hoi. Cho đến thế kỷ 19, phần lớn mọi người đều ngủ chung giường – không chỉ với anh chị em hoặc bạn đời mà còn với bạn bè, đồng nghiệp và thậm chí cả người lạ. Một người “bạn giường” lý tưởng sẽ mang lại sự ấm áp và những cuộc trò chuyện kéo dài đến khuya, mặc dù rất có thể bạn sẽ phải chịu đựng một số bất tiện trong giấc ngủ của mình.
Chất lượng hơn số lượng
Thời lượng ngủ cần thiết có thể khác nhau tùy từng người, với khuyến nghị thường là từ 7 đến 9 tiếng. Nhưng số giờ ngủ chỉ là một phần của vấn đề, vì chất lượng giấc ngủ cũng quan trọng không kém, nếu không muốn nói là quan trọng hơn.
Nếu bạn từng cảm thấy mệt mỏi dù ngủ đủ số tiếng, đó có thể là do giấc ngủ của bạn không đủ sâu. Trong khi ngủ, não bộ sẽ được bơm đầy dịch não tủy (cerebrospinal fluid) để loại bỏ độc tố và các mảnh vụn tích tụ. Hệ thống này được gọi là hệ glymphatic, hoạt động hiệu quả nhất vào cùng một thời điểm mỗi ngày. Do đó, việc đồng bộ hóa giấc ngủ với nhịp sinh học tự nhiên – chu kỳ 24 giờ của não bộ – sẽ mang lại giấc ngủ chất lượng cao nhất.
Biết ơn giường ngủ hiện đại
Ngày nay, hầu hết mọi người ở các quốc gia phát triển đều may mắn được thức dậy trên chiếc giường mềm mại với nệm lò xo hoặc foam. Nhưng trong quá khứ, giấc ngủ chưa bao giờ thoải mái như vậy.
Ở thời trung cổ, nhiều người thức giấc mỗi sáng trong điều kiện ngột ngạt và tối đen như mực – bên trong chiếc “giường hộp” kín bưng. Những chiếc giường này giúp giữ ấm vào ban đêm nhưng chật chội như một chiếc tủ quần áo. Sau đó là sự xuất hiện của những chiếc giường được nhồi rơm hoặc lá khô. Mặc dù có phần êm ái hơn, nhưng chúng lại là nơi ẩn náu lý tưởng cho côn trùng như ve, bọ chét và rệp.
Tuy nhiên, nếu nói đến phát minh giường ngủ tồi tệ nhất thì phải kể đến người Vitoria. Họ đã “thiết kế” một loạt các giải pháp khó chịu cho người vô gia cư, từ giường hình quan tài đến sợi dây để tựa người ngủ tạm.
Có thể nói phần lớn chúng ta đều “may mắn” hơn tổ tiên khi có một chiếc giường êm ái, cho phép ngủ nhiều hơn vào mùa đông. Và dù thỉnh thoảng bạn có thức dậy lúc giữa đêm thì cũng không sao cả, hãy coi mình là người hiện đạ tiên phong về thói quen cổ xưa của giấc ngủ hai pha.
>>Xem thêm: Số nguyên tố: từ mật mã ẩn giấu trong tự nhiên đến nền tảng của an ninh mạng